welkom
praktisch
THEMA'S
publicaties
Nieuws
media
contact
sociale dumping
Waar spreken we over ? alle transportwerknemers zijn betrokken uitdagingen voor btb
Waar spreken we over ? Sociale dumping is een woord dat veel ladingen dekt. Maar eigenlijk is het simpel. Het gaat hem over het inzetten van arbeidskrachten die minder betaald worden en slechtere arbeidsomstandigheden hebben in een regio, een sector of bedrijf waar wettelijk en/of conventioneel betere lonen en werkomstandigheden gelden. We spreken over Oost-Europese chauffeurs die maandenlang in België rijden. Of Belgische slachthuizen waar bijna uitsluitende Oost-Europees personeel werkt. Of Poolse bouwvakkers die op Belgische werven actief zijn. Of matrozen die via Oost-Europese interim kantoortjes op Belgische binnenscheepvaartbedrijven tewerkgesteld worden aan Oost-Europese lonen. De gebrekkige Europese eenmaking is één van de oorzaken van die sociale dumping. Europa is een economische ruimte waar vrij verkeer van goederen en diensten heilig is, maar waar te weinig oog is voor het sociale. Europa is een markt zonder sociale spelregels. Tegelijk zet de globalisering van de economie de prijzen van transport onder druk. Transport moet steeds goedkoper. De consument vindt het normaal om tijdens de winter prinsessenboontjes te eten of tulpen te kopen die in Kenia gekweekt worden. Liefst zo goedkoop mogelijk. Dus moet transport zo weinig mogelijk kosten. Dat dit druk zet op de prijzen, en aanleiding geeft tot druk op de lonen en arbeidsvoorwaarden hoeft niet uitgelegd. In de transportsector is er een “race to the bottom” aan de gang. Goedkoop, goedkoper, nog goedkoper…. En de rekening wordt uiteindelijk betaald door het personeel. De sociale dumping beperkt zich dan ook niet tot Europa. Luchtvaartcrews uit Zuidoost-Azië worden door Norvegian Air ingezet op vluchten tussen Europa en de Verenigde Staten “omdat ze goedkoper zijn”. En op riviercruiseschepen vinden we zo goed als geen Europese bemanningen meer. De gevallen van regelrechte slavernij in deze sector zijn trouwens legio.
alle transportwerknemers zijn betrokken Iedereen kent het voorbeeld van de Roemeense chauffeur die aan de lonen van het thuisland betaald wordt, maar die werkt in België en buurlanden, heel vaak in een (postbus)bedrijf dat eigendom is van een Belgische transporteur. Hetzelfde gebeurt in de binnenscheepvaart, waar slecht betaalde Oost-Europese matrozen ingezet worden. Alleen is dat voor Jan Modaal wat minder zichtbaar. Die chauffeurs zien we dagelijks rondrijden op de autowegen, die matroos op een binnenschip op het Albertkanaal is minder zichtbaar. Sociale dumping wordt ook in de luchtvaart georganiseerd. Consumenten zijn verzot op de lage tarieven van Ryanair, maar vergeten dat het cabinepersoneel en de piloten ingeschreven zijn in Ierland, waar de kosten lager zijn dan pakweg in Charleroi of Zaventem waar de eigenlijke thuisbasis van dat personeel zich bevindt. En wat te denken van de vele pogingen om het statuut van de Belgische dokwerkers onderuit te halen? We herinneren ons Port Package 1 & 2, en de Europese procedure die tegen België werd opgestart door Eurocommissaris Siim Kallas, later opgevolgd door Violeta Bulc. Een “goed” geregeld statuut dat ervoor zorgt dat er steeds voldoende en goed opgeleide dokwerkers beschikbaar zijn, met een bijhorende sociale bescherming voor die dokwerkers. Het onderuit halen van dat statuut, geregeld door de “wet Major” is de prioriteit van zij die havenarbeid goedkoper willen maken. Laten we ons niet vergissen. Fernand Huts (KATOEN NATIE), Open VLD en N-VA willen dit statuut weg om het te vervangen door “goedkope” precaire arbeid. Sociale dumping dus… Deze neerwaartse spiraal kent geen winnaars bij wie werkt in de transportsector. Min of meer “goed“ betaalde Belgische werknemers verliezen hun werk en/of hun bescherming. In de transportsector gingen de laatste tien jaar zesduizend jobs “verloren”. Zeg maar ruim tien procent van de Belgische chauffeurs zagen hun job overgenomen door Oost-Europese chauffeurs. Die laatsten worden dan weer uitgebuit. Die Oost-Europese chauffeurs worden slecht betaald, zijn maanden van huis, kamperen vaak in erbarmelijke omstandigheden op (snelweg)parkings, hebben geen sociaal leven… De Europese Transportbond ETF spreekt van moderne slavernij langs de Europese wegen. En hierbij zijn al verschillende doden gevallen, denken we maar aan Krismar in Wingene! De echte winnaars zijn de multinationale ondernemingen, de opdrachtgevers. Zij zetten de druk op de prijzen, zij organiseren de “race to the bottom”, zij liggen op die manier aan de basis van de sociale dumping. Zij spelen ook de werknemers onderling tegen elkaar uit. Met het risico dat die arbeiders zich tegen elkaar keren. Belgische chauffeurs die de Oost-Europese chauffeurs als schuldige ervaren! “zij pakken ons werk af!”. Ondertussen lachen IKEA, Carrefour, Procter & Gamble, … en noem maar op. Zij strijken de winst van de sociale dumping op. Daarom mogen we ons als vakbond niet van vijand vergissen. Deze neerwaartse spiraal is ook een ernstige bedreiging voor de loon- en arbeidsvoorwaarden van onze leden, de transportwerknemers. Loononderhandelingen voeren in een klimaat waar men beroep kan doen op een goedkope arbeidsreserve is moeilijk. Maar ook de arbeidsomstandigheden worden aangetast. Niet erkende havenarbeiders inzetten in de havens zal zonder de minste twijfel leiden tot onveilige situaties, meer arbeidsongevallen, grotere risico’s… Een erkende dokwerker is een opgeleide dokwerker. Die weet wat hij/zij doet. Oost-Europese truckchauffeurs zijn minder goed uitgerust. Minder goed opgeleid. En vormen dan ook een veiligheidsrisico op de weg. Ook voor de “doorsnee” weggebruiker. En daarbovenop wil de Europese Commissie nu de regels inzake rij- en rusttijden “aanpassen” zodat er op een periode van drie weken meer gereden kan worden … dit alles om te vermijden dat er nog een lange wekelijkse rust van 45 uur zou zijn.
uitdagingen voor btb Het is onze opdracht als vakbond om proactief te werken en de veranderingen in de sector op te vangen, zowel in het belang van de leden, als voor het bestendigen van onze vakbondswerking. Daarom willen we wegen op deze evoluties door zelf voorstellen uit te werken, en te ijveren voor de realisatie ervan.
  • geen liberalisering van de cabotage, maar wel méér controle

 

  • versterking van de detacheringsrichtlijn, met duidelijke en controleerbare regels voor het goederenvervoer over de weg

 

  • verstrenging van de regels in verband met postbusfirma’s

 

  • GPRS geïntegreerde tachograaf voor alle beroepsgoederenvervoer, inclusief lichte vrachtwagens, en dit vanaf 2019, niet pas in 2034 !

Een sociaal Europa uitbouwen

 

Europa heeft een overdonderende verantwoordelijkheid om sociale dumping te stoppen. Indien Europa er niet in slaagt om sociale dumping te beteugelen zal de werkende bevolking zich minder en minder herkennen in het Europees project. Meer zelfs, de gewone burger zal zich tegen Europa keren.

 

Onze Britse collega’s van de transportvakbond “Unite the union” zijn er rotsvast van overtuigd dat sociale dumping één van de redenen was voor veel gewone Britten om pro-Brexit te stemmen. Maar ook in Frankrijk, Oostenrijk, Nederland, ... zien we hoe openlijk anti-Europese partijen en bewegingen groeien.

 

Europa zal dringend de sociale dumping moeten stoppen wil het niet verder desintegreren. Dat is ongetwijfeld een politieke uitdaging. Voor Mevrouw Thyssen is er dan ook nog heel wat werk aan de winkel. Indien Europa niet snel en doortastend orde schept in de Europese ruimte zal Europa méér en méér in vraag worden gesteld.

Cruciaal daarbij is dat men zich in de Oost-Europese staten rekenschap moet geven dat men de economische vruchten van Europa niet kan plukken zonder Europa sociaal verder uit te bouwen. Door betere sociale spelregels te accepteren. Europese integratie kan slechts slagen als we nivelleren naar boven toe…

 

 

 

 

BTB stelt voor :

 

  • Te werken aan een opwaartse harmonisering van de diverse sociale wetgeving in Europa. Het uitwerken van een formule van Europees minimumloon is daar deel van. 15 € minimum als Europese ondergrens is het streefdoel.

 

  • De Europese pijler van sociale rechten dwingend te maken voor de lidstaten. Net zoals de regels betreffende begrotingsdiscipline dwingend is.

 

  • Dit betekent ook dat er een einde moet gemaakt worden aan Europese procedures waarbij lidstaten die de sociale bescherming van hun werknemers vrijwaren, gedwongen worden deze af te bouwen: zie het Duitse minimumloon in de transportsector, zie de Wet Major in België, zie het statuut van de havenarbeiders in Spanje, … Fundamentele rechten gaan boven het vrij verkeer van goederen en diensten.

 

  • Een regelgevend kader waarbij sociale dumping daadwerkelijk bestreden wordt i.p.v. gefaciliteerd:

Corporate responsability

 

Ook multinationals moeten zich vragen stellen. Willen ze de Europese ruimte verder vrijwaren, en dus gebruiken om economisch te floreren, dan zullen ze zelf verantwoordelijkheid moeten nemen.

 

Ze kunnen zich niet langer verschuilen achter onduidelijke Europese regels en verder doen alsof er geen vuiltje aan de lucht is.

 

Wie bijvoorbeeld op de website van IKEA kijkt leest dat IKEA zich engageert om op duurzame wijze te werken, CO2emissie af te bouwen in hun bedrijfsvoering, en geen producten te verkopen die gemaakt werden door kinderarbeid. Waarop wachten IKEA en andere multinationals om ook hun transportketen op te ruimen, en van hun onderaannemers spijkerharde garanties te eisen dat ze geen sociale dumping of oneerlijke concurrentie zullen organiseren. Corporate responsability zeg maar!

 

 

 

 

BTB stelt voor :

 

  • Het inschrijven van het principe “gelijk loon voor gelijk werk” in alle tenderprocedures die door opdrachtgevers/multinationale ondernemingen uitgeschreven worden.

De Belgische overheid kan meer doen

 

Overheden zijn in veel gevallen ook “opdrachtgever”. Zij schrijven openbare aanbesteding uit voor het uitvoeren van opdrachten. Bijvoorbeeld voor het bouwen van scholen, het aanleggen van wegen, het organiseren van openbaar vervoer door transportfirma’s, … Ook in het uitvoeren van deze overheidsopdrachten zijn er firma’s betrokken die sociale dumping organiseren.

 

Vaak ook is dit het gevolg van onderaanneming. Opdrachten worden door ondernemingen verder uitbesteed aan derden, vierden, … op die manier ontstaat er een “keten” van onderaanneming waarin sociale fraude een gemakkelijke voedingsbodem vindt.

 

Bovendien kan ook de Belgische wetgeving verscherpt worden.

 

 

 

 

BTB stelt voor :

 

  • Dat alle overheden, van federaal tot gemeentelijk, anti-dumping clausules opnemen in hun openbare aanbestedingen.

 

  • Een versterking van de hoofdelijke verantwoordelijkheid van de opdrachtgever. Een multinational die sociale dumping toelaat in zijn transportketen moet daar ook op afgerekend worden.

 

  • Dat de bestaande regelgeving niet verder uitgehold wordt door initiatieven op federaal, regionaal of zelfs gemeentelijk vlak.

 

  • Geen afbouw of uitholling van de “wet Major” die zorgt voor degelijke bescherming van de havenarbeiders. Lashing is bv. havenarbeid en dat moet zo blijven.

 

  • Modernisering kan mits sociaal overleg, met behoud van verworvenheden en met toezicht op de veiligheid.

Betere handhaving en vervolging

 

Kan België dan helemaal niets doen? Natuurlijk wel, mocht men beginnen met de bestaande regels en wetten toe te passen, dan zou men al veel verder staan. Goed nieuws is dat er de laatste tijd wel wat meer vervolging is van transportfirma’s die sociale dumping organiseren, en dit dank zij de acties van BTB. Dat verschillende – ook gerenommeerde - transportfirma’s werden aangepakt valt op.

 

De Belgische inspectiediensten zijn echter nog onderbemand, en hebben te weinig middelen en armslag. Controleurs en politiemensen klagen over tegenwerking vanuit de hiërarchie, en laksheid vanuit bepaalde parketten.

 

Ook Philippe De Backer, de staatssecretaris voor fraudebestrijding, zou wat minder moeten jagen op uitkeringstrekkers en wat meer aandacht moeten besteden aan deze georganiseerde fraude vanuit bepaalde ondernemers.

 

 

 

 

BTB stelt voor :

 

  • Meer controles en betere handhaving, en dus ook vervolging.

 

  • Meer betrokkenheid van de vakbonden bij deze inspecties, en meer transparantie over het vervolgingsbeleid.

 

  • Versterking van de inspecties. Om daadwerkelijk controles uit te voeren heb je nood aan “boots on the ground”. De aanwerving van netto 100 extra inspecteurs bij de inspecteurs, op korte termijn.

 

  • Controle en handhaving van de regelgeving betreffende het verbod op het nemen van de lange rust in de vrachtwagen.

 

  • Verhoging van de boetes bij overtredingen, verzwaring van de sancties in de boetecataloog.

Internationale vakbondssolidariteit verder uitbouwen

 

Sociale dumping is per definitie een grensoverschrijdend fenomeen. Het stopt niet aan de nationale grenzen. Bovendien riskeert het fenomeen van de sociale dumping de werknemers uit elkaar te spelen. West-Europese werknemers die zich bedreigd voelen, leggen de oorzaak bij hun Oost-Europese collega’s. Op die manier dreigt sociale dumping de werkende bevolking te verdelen.

 

Samenwerking onder vakbonden, over de landsgrenzen heen, is het vakbondsantwoord hierop.

 

 

 

 

BTB zal :

 

  • Zich verder engageren in de internationale vakbondskoepels ITF en UNI Global Union, ETF en UNI Europa om op die manier internationale solidariteit vorm te geven.

 

  • Oost-Europese vakbonden ondersteunen in hun uitbouw. Met name het project samen met de truckersvakbond SLT in Roemenië zal verder ondersteund worden. Soortgelijke projecten worden onderzocht en desgevallend gesteund.

 

  • Het samenwerkingsproject van BTB, ABVV / IFSI, ITF met de Keniaanse vakbonden wordt geëvalueerd, en indien nodig bijgestuurd.

Transport

Logistiek

Haven

Maritiem

www.btb-abvv.be www.btb-abvv.be